Հիդրոէլեկտրակայանները զգալի օգնություն են ցուցաբերում մարդկային քաղաքակրթությանը. Դրանք էլեկտրաէներգիայով ապահովում են արդյունաբերության և մարդու բոլոր բնակարանները: Չնայած դրանց շինարարությունը լցվեց հսկայական գումարների մեջ, բոլոր ծախսերն ավելին են, քան փոխհատուցվում է:
Ռուսական ՀԷԿ-երի բնութագրերը
Հիդրոէլեկտրակայաններն արտադրում են ամենաէժան էներգիան `համեմատած ջերմային և էլեկտրակայանների և ատոմային էլեկտրակայանների հետ: Նման կառույցներ կանգնեցնելիս կարող է առաջանալ երկու հիմնական խնդիր ՝ ծախս և սեզոնայնություն: Ինչ վերաբերում է երկրորդ նրբերանգին, այստեղ նկատի ունենք հիդրոէլեկտրակայանի անգործությունը ձմռան շրջանում, քանի որ գետերը սառչում են:
Ռուսաստանում կա երկու տեսակի հիդրոէլեկտրակայան: Առաջինը կառուցված է լեռնային գետերի վրա, իսկ մյուսները գտնվում են մեծ հարթավայրերում: Վերջիններս կազմում են ռուսական հիդրոէլեկտրակայանների ճնշող մեծամասնությունը: Հարկ է նշել, որ եվրոպական երկրներում այդ կայարանները համարվում են ոչ եկամտաբեր, բայց Ռուսաստանում դրանք տեղակայված են հենց հարթավայրերում: Էներգետիկայի ինժեներների այս որոշումը բացատրվում է հիդրոէլեկտրակայանին հարակից հողերի գերազանց ոռոգմամբ:
Հիդրոէլեկտրակայանների տեսակները Ռուսաստանում
Հիդրոէլեկտրակայանների աշխատանքը հիմնված է ընկած ջրի հոսքերի կինետիկ էներգիան էլեկտրաէներգիայի վերափոխելու սկզբունքի վրա: Գոյություն ունեն երեք տեսակի հիդրոէլեկտրակայաններ: Նրանցից առաջինի աշխատելու համար անհրաժեշտ են հիդրոտեխնիկական պլանի հատուկ կառուցվածքներ, որոնց մեջ ձեւավորվում է պահանջվող ջրի ճնշումը: Էներգիայի վերափոխման գործընթացը տեղի է ունենում տուրբիններում: Այստեղ է, որ կինետիկ էներգիան դառնում է մեխանիկական և հետագայում էլեկտրաէներգիա: Նման հիդրոէլեկտրակայանները տեղակայված են դանդաղ հարթ գետերի վրա:
Հիդրոէլեկտրակայանի հաջորդ տեսակը մակընթացային կայանն է: Դրանք կառուցված են ծովի ափին, և մակընթացություններն օգտագործվում են էներգիա ստեղծելու համար: Նման կառույցների դասավորությունը չափազանց թանկ է, մինչդեռ դրանց մեջ անընդհատ էներգիա չի առաջանում: Այդ պատճառով Ռուսաստանում շատ քիչ են այդպիսի հիդրոէլեկտրակայանները:
Երրորդ տեսակը պոմպային պահեստային կայաններ են: Նման կառույցները էներգիա են առաջացնում ՝ ջրամբարը ջրամբարից մյուսը մղելով: Ավելին, տարաների նույն ծավալը կա, և ջրամբարներից մեկը գտնվում է մյուսի վերևում: Գիշերը հեղուկը մղվում է վերին, իսկ ցերեկը աստիճանաբար իջնում է դեպի ստորին: Մանիպուլյացիայի արդյունքում ստացված ճնշումը օգտագործվում է էլեկտրաէներգիա արտադրելու համար:
Հիդրոէլեկտրակայանի նոր տեսակը թև է կամ անվնաս: Այն տեղադրվում է դժվարամատչելի և մակերեսային գետերի վրա `իր դիզայնի պարզության շնորհիվ:
Ներկայումս Ռուսաստանի Դաշնության հիդրոէլեկտրակայանն ընդգրկում է տասներեք մեծ և մոտ հարյուր փոքր հիդրոէլեկտրակայաններ: Ամենահզորները տեղակայված են Ենիսեյում, Վոլգայում և Օբ գետում: Մեկ տարվա ընթացքում ամենամեծ հիդրոէլեկտրակայանները ունակ են ավելի քան քսան միլիարդ կվտ էլեկտրաէներգիա արտադրել:
